Ծրագրի նպատակը` կանխել Հայաստանից ապօրինի աշխատանքային միգրացիան և խթանել արտերկրից վերադարձողների ինտեգրումը սեփական համայնքներում:
Աշխատանքային միգրացիայի մասին «Գելըպ» կազմակերպության անցկացրած ուսումնասիրության համաձայն, Հայաստանում աշխատունակ մարդկանց միայն 25 %-ն ունի մշտական աշխատանք: Նույն ուսումնասիրությունը բացահայտել է, որ մարդկանց մոտ մեկ երրորդը շահագրգռված է աշխատանք փնտրել արտասահմանում: Ռուսաստանը Հայաստանից մեկնողների համար հիմնական վայրն է: Չնայած այն բանին, որ Ռուսաստանում աշխատող հայերի թվաքանակի վերաբերյալ ճշգրիտ տվյալներ չկային, «Գելըպ»-ի ուսումնասիրությունից պարզվել է, որ 31% հայերի ընտանիքի առնվազն մեկ անդամ աշխատում է Ռուսաստանում:
Փորձելով նվազագույնի հասցնել աշխատանքային ապօրինի միգրացիան՝ Ռուսաստանն ընդունել է կարգ, ըստ որի` ժամանակավոր աշխատանքի մեկնողները հնարավորություն ունեն երկիր ժամանելուց հետո անմիջապես օրինականացնել իրենց կարգավիճակը: Այնուամենայնիվ, աշխատելու նպատակով Ռուսաստան մեկնողներից շատերը դեռևս անտեղյակ են իրենց կարգավիճակն օրինականացնելու այս կարգից:
Արդյունքում, Հայաստանից մեկնած մարդկանց ավելի քան 90%-ը շարունակում է Ռուսաստանում աշխատել անօրինական ձևով: Նրանց ապրելու և աշխատելու իրավունքի հանդեպ ոտնձգություններն ավելի շատ են և կազմակերպված մաքսանենգ ու թրաֆիքինգային սինդիկատների զոհը դառնալու հավանականությունն ավելի մեծ է, քան օրինական ճանապարհով գրանցված աշխատող անձանց գործում: Այն մարդիկ, ովքեր արտասահմանում աշխատելուց հետո իրապես ցանկություն ունեն վերադառնալ Հայաստան հաճախ դժվարություններ են ունենում աշխատանք գտնելու հարցում, քանզի նրանց համար Հայաստանում աշխատանքի հնարավորությունների վերաբերյալ տեղեկատվության հուսալի աղբյուրները մատչելի չեն: Հայաստանից աշխատանքային ապօրինի միգրացիան կանխելու և արտերկրից վերադարձող մարդկանց աջակցելու նպատակով` Եվրասիա համագործակցություն հիմնադրամն իրականացրել է մի ծրագիր, որը հետամուտ էր բարձրացնել ժամանակավոր աշխատանքի մեկնողների և արտերկրից վերադարձողների իրազեկությունը` որոշումներ կայացնելու համար:
Աշխատանքային միգրացիայի ըմբռնումը
Եվրասիա համագործակցություն հիմնադրամի «Հետազոտական ռեսուրսների կովկասյան կենտրոնների» նախաձեռնությամբ իրականացվել է հարավային Կովկասում տնային տնտեսությունների տնտեսական վարքի և սոցիալական վերաբերմունքի, այդ թվում` աշխատանքային միգրացիայի նկատմամբ վերաբերմունքի շուրջ ամենամյա ուսումնասիրություն: 2007թ. «Միգրացիայի միջազգային կազմակերպության» աջակցությամբ վերոնշյալ կենտրոնն ուսումնասիրություն է անցկացրել Հայաստանի երեք մարզերում, որի թեման աշխատունակ մարդկանց շրջանում միգրացիայի վերաբերմունքն էր:
Ուսումնասիրության արդյունքները զետեղվեցին «Հետազոտական ռեսուրսների կովկասյան կենտրոնների» վեբ կայքում www.crrccenters.org:
Հայաստանից մտավորականների միգրացիոն դեպքերի դրդապատճառները հասկանալու նպատակով Եվրասիա համագործակցություն հիմնադրամը 2008 թ. գարնանն անց է կացրել գնահատում` անդրադառնալով հետևյալ հարցերին.
-
որտեղ են գտնվում Հայաստանի առաջատար դպրոցների ու համալսարանների որոշ բաժինների շրջանավարտները,
-
բարձրագույն կրթությամբ միգրանտների ներկայիս և նախկինում ունեցած աշխատանքների կատարած գումարային փոխանցումները,
-
բարձրագույն կրթությամբ միգրանտների ներկայիս և նախկինում ունեցած աշխատանքների տեսակները թե՛ արտերկրում, թե՛ Հայաստանում,
-
միգրանտների` վերադարձից հետո աշխատանք գտնելու հնարավորությունը,
-
միգրանտների կատարած գումարային փոխանցումները:
Այս հետազոտությունը բիզնեսի և կառավարության ներկայացուցիչներին հնարավորություն ուղիներ գտնելու կրթված երիտասարդ անձանց աշխատուժը Հայաստանում պահելու համար:
Կարողությունների զարգացում
2007 թ-ին Եվրասիա համագործակցություն հինադրամը Հայաստանի մարզերում արդեն իսկ գործող հասարակական կազմակերպությունների, համայնքապետարանների և միջհամայանքային միավորումների հետ համագործակցությամբ ստեղծեց յոթ «Աշխատանքային միգրացիայի և վերադարձի ռեսուրսային կենտրոններ»: Գործակից կազմակերպություններին ընտրելու ժամանակ հաշվի առնվեցին նրանց` որպես ռեսուրսային կենտրոններ գործելու կարողությունները և ժամանակավոր աշխատանքի մեկնողներին ու արտերկրից վերադարձողներին ու նրանց ընտանիքներին աշխատանքի ու զբաղվածության մասին խորհրդատվության և տեղեկություններ տրամադրելու կարողությունները:
Եվրասիա համագործակցություն հիմնադրամի աջակցությամբ կենտրոնների աշխատակիցները տեղեկություններ են հավաքել միգրացիոն դրդապատճառների և արտերկրի միգրանտների առջև ծառացած դժվարությունների վերաբերյալ: Նրանք, այնուհետև, հիմնադրամի օգնությամբ վերլուծել են այդ տվյալները: Վերլուծության արդյունքները ամփոփվել են զեկույցում և ուղարկվել են Հայաստանում միգրացիայի հարցերով զբաղվող պետական կառավարման մարմիններին: Այս մոտեցումը հզորացրել է կենտրոնների կարողությունները` վերահսկելու միգրացիոն դրդապատճառները սեփական համայնքներում և բարելավելու աշխատանքային միգրանտներին ու վերադարձողներին մատուցվող ծառայությունների որակը:
Համագործակցություն
Սույն ծրագրի շրջանակներում Եվրասիա համագործակցություն հիմնադրամը համագործակցել է Ռուսաստանում իր գործընկեր` «Նոր Եվրասիա» հիմնադրամի հետ: Համագործակցության արդյունքում կապեր են հաստատվել Հայաստանի «Աշխատանքային միգրացիայի և վերադարձի ռեսուրսային կենտրոնների» և Ռուսաստանի նմանատիպ կենտրոնների միջև: Արդյունքում այդ կենտրոնների աշխատակիցները հնարավորություն են ստացել ուսումնասիրել Ռուսաստանում աշխատանքային միգրացիայի մասին գործող օրենսդրությունը, ժամանակավոր աշխատանքի մեկնողներին ու արտերկրից վերադարձողներին հանդիպող դժվարությունները, ինչպես նաև համագործակցություն հաստատել` տեղեկատվությունը փոխանակելու և գործընկերության նոր ուղիներ փնտրելու համար:
Համապատասխան նյութ
Եվրասիա համագործակցություն հիմնադրամն իրականացնում է ծրագիր, որը հետամուտ է բարձրացնել ժամանակավոր աշխատանքի մեկնողների և արտերկրից վերադարձողների իրազեկությունը` որոշումներ կայացնելու համար:
